هنگامه دل

بحرطویل کیست این پای کشیده ز همه هست و گرفته سر و جان را به سر دست و به جانان شده پا بست و ز صهبای وصال آمده سر مست و گذشته ز تن و جان و سر و افسر دخت و پسر و همسر و هفتاد و دو یار و نفسش سوخته از سوز عطش حنجره‌اش خشک و دلش آتش و چشمش شده دریا نگه دوخته بر نیزه و شمشیر سراپا شده از چار طرف پیکر پاکش سپر تیر و پیامش همه تهلیل و کلامش همه تکبیر به مرآت جمالش شده تفسیر کتاب الله اکبر به گمانم که خداوند بود پیش‌رو و پشت سرش خیل رسولان مکرم، سپهش یوسف و یعقوب و مسیحا و کلیم است و ذبیح است و خلیل‌الله و آدم به سرش سایه پیغمبر اسلام و یمینش ملک آب و یسارش ملک خاک و مطیعش ملک نار و مریدش ملک باد وزنند از جگر سوخته فریاد که: ای بر تو سلام از طرف خلق و خدا باد بده اذن که یک لحظه بگیریم و ببندیم، بکوبیم و بسوزیم سر و جان و تن این قوم دغا را.پاسخ از آن دو لب خشک و از آن حنجره سوخته آمد که: الا ای همه عالم هستی ملک و جن و بشر ای همه پیغامبران بر سر تسلیم بمانید به ذات احد خالق دادار به پیغمبر مختار به پیشانی خونین علی حیدر کرار به قرآن و به قدر و شرف عترت اطهار به خون دل انصار به ایمان علی‌اکبر و لبخند علی‌اصغر و چشم و سر و دست و جگر تشنه عباس علمدار، مبادا که کسی پرده شود بین من و یار که از صبح ازل بوده چنین عهد من و حضرت دادار که سازم سر و جان را سپر تیغ شرر بار و به هر عضو تنم زخم روی زخم رسد از لبه تیغ و سر نیزه این قوم ستمکار و تنم چون ورق پاره قرآن ز سم اسب شود پاره دگر بار و سرم بر سر نی راه سپارد سوی دلدار برد خصم ستمگر سر و سامان مرا بر سر بازار، در آن حال کنم بر سر نی شکر خدا را.پس از آن گفت و شنود آن شه ابرار ندا داد در آن عرصه پیکار به آن لشکر خونخوار که از قوم ستمکار منم حجت هنگامه دل...

بحرطویل کیست این پای کشیده ز همه هست و گرفته سر و جان را به سر دست و به جانان شده پا بست و ز صهبای وصال آمده سر مست و گذشته ز تن و جان و سر و افسر دخت و پسر و همسر و هفتاد و دو یار و نفسش سوخته از سوز عطش حنجره‌اش خشک و دلش آتش و چشمش شده دریا نگه دوخته بر نیزه و شمشیر سراپا شده از چار طرف پیکر پاکش سپر تیر و پیامش همه تهلیل و کلامش همه تکبیر به مرآت جمالش شده تفسیر کتاب الله اکبر به گمانم که خداوند بود پیش‌رو و پشت سرش خیل رسولان مکرم، سپهش یوسف و یعقوب و مسیحا و کلیم است و ذبیح است و خلیل‌الله و آدم به سرش سایه پیغمبر اسلام و یمینش ملک آب و یسارش ملک خاک و مطیعش ملک نار و مریدش ملک باد وزنند از جگر سوخته فریاد که: ای بر تو سلام از طرف خلق و خدا باد بده اذن که یک لحظه بگیریم و ببندیم، بکوبیم و بسوزیم سر و جان و تن این قوم دغا را.پاسخ از آن دو لب خشک و از آن حنجره سوخته آمد که: الا ای همه عالم هستی ملک و جن و بشر ای همه پیغامبران بر سر تسلیم بمانید به ذات احد خالق دادار به پیغمبر مختار به پیشانی خونین علی حیدر کرار به قرآن و به قدر و شرف عترت اطهار به خون دل انصار به ایمان علی‌اکبر و لبخند علی‌اصغر و چشم و سر و دست و جگر تشنه عباس علمدار، مبادا که کسی پرده شود بین من و یار که از صبح ازل بوده چنین عهد من و حضرت دادار که سازم سر و جان را سپر تیغ شرر بار و به هر عضو تنم زخم روی زخم رسد از لبه تیغ و سر نیزه این قوم ستمکار و تنم چون ورق پاره قرآن ز سم اسب شود پاره دگر بار و سرم بر سر نی راه سپارد سوی دلدار برد خصم ستمگر سر و سامان مرا بر سر بازار، در آن حال کنم بر سر نی شکر خدا را.پس از آن گفت و شنود آن شه ابرار ندا داد در آن عرصه پیکار به آن لشکر خونخوار که از قوم ستمکار منم حجت هنگامه دل...

تفسیر بیتی از حافظ : "مرید پیر مغانم ز من مرنج ای شیخ / چرا که وعده تو کردیّ و او بجا آورد"‌ نان‌ جوین‌ خوردن‌ أمیرالمومنین‌ علیه‌السّلام‌ را در تمام‌ مدّت‌ درازای‌ عمر بیان‌ می‌نماید، و حتی‌ اینکه‌ آن حضرت‌ در تمام‌ مدّت‌ عمر ابداً نان‌ گندم‌ نخورد و از نان‌ جوین‌ سیر نشد. مراد از شیخ‌ در این‌ بیت‌، حضرت‌ آدم‌ علی‌ نبیّنا و آله‌ و علیه‌ السّلام‌ است‌ که‌ وعده ی‌ نخوردن‌ از شجره ی‌ گندم‌ را در بهشت‌ داد ولی‌ به‌ آن‌ وفا نکرد و از امر خداوند سرپیچی‌ نمود و گندم‌ را تناول‌ کرد. و مراد از پیر مغان‌ حضرت‌ أمیرالمومنین‌ علیه‌السّلام‌ است‌ که‌ در تمام‌ مدّت‌ عمر نان‌ گندم‌ نخورد، و وعده‌ عدم‌ تناول‌ از شجره گندم‌ را او ادا کرده‌ و به‌ اتمام‌ رسانید. این‌ مجموع‌ تفسیر این‌ بیت‌ بود که‌ وی‌ بر سر منبر شرح‌ داد و منبرش‌ را خاتمه‌ داد. قبل‌ از پایان‌ سال‌، مرحوم‌ درّی‌ فوت‌ می کند؛ و لهذا در سال‌ بعد، در دهه‌ محرّم‌ در آن‌ مجلس‌ مَدعُوّی‌ که‌ باید حضور داشته‌ باشد، نمی‌تواند شرکت‌ نماید. درست‌ در سال‌ بعد در دهه‌ محرّم‌ در همان‌ شبی‌ که‌ این‌ جوان‌ سوال‌ را از مرحوم‌ درّی‌ می کند، وی‌ را در خواب‌ می‌بیند که‌: مرحوم‌ درّی‌ به‌ نزد او آمد و گفت‌: ای‌ جوان‌! تو در سال‌ قبل‌ در چنین‌ شبی‌ از من‌ معنی این‌ بیت‌ را پرسیدی‌ و من‌ آن طور پاسخ‌ گفتم‌. امّا چون‌ بدین‌ عالم‌ آمده‌ام‌، معنی‌ آن‌، طور دیگری‌ برای‌ من‌ منکشف‌ شده‌ است‌: مراد از شیخ‌ حضرت‌ ابراهیم‌ علیه‌السّلام‌ است‌، و مراد از پیر مغان‌ حضرت‌ سیّد الشّهداء علیه‌السّلام‌؛ و مراد از وعده‌، ذبح‌ فرزند است‌ که‌ حضرت‌ ابراهیم‌ بدان‌ امر خداوند وعده‌ وفا داد، امّا حقیقت‌ وفا را حضرت‌ أباعبدالله‌ الحسین‌ علیه‌السّلام‌ در کربلا به‌ ذبح‌ فرز هنگامه دل...